Vledder Noord - Te gast in het landschap
In samenwerking met Buro Greet Bierema ontwikkelden we een ruimtelijk raamwerk voor een woongebied ten noorden van de Torenlaan in Vledder. Het plan is gebaseerd op het principe “Te gast in het landschap”, waarbij nieuwe bebouwing een respectvolle, terughoudende positie inneemt binnen het bestaande landelijke decor.
Deze benadering is sterk geïnspireerd op de bestaande morfologie van het landschap: hoogteverschillen, watersystemen, boomlijnen en de aanwezigheid van het laaggelegen Pietersveentje. Deze elementen worden niet alleen behouden, maar vormen actief de basis voor de nieuwe ruimtelijke opzet. De openbare ruimte blijft grotendeels open en agrarisch van karakter, terwijl de bebouwing asymmetrisch en met terughoudendheid wordt geplaatst — een verwijzing naar de historische verspreiding van boerderijen in de Drentse esdorpen.
architect: Arnoud Olie / opdrachtgever: Gemeente Westerveld / oplevering: 2011
De structuur van esdorp Vledder is gevormd door traditioneel agrarisch landgebruik. De hogere gronden (de Es) werden gebruikt voor akkerbouw, terwijl de lagere, nattere delen dienst deden als weidegrond en hooilanden. Dit landschap bepaalt nog steeds het karakter van Vledder Noord, met rechte sloten, boomwallen en gevarieerde beplanting.
Historisch gezien waren de boerderijen gegroepeerd rond de brink—een verzamelplek voor vee—omringd door eikenbomen, met de kerk in de nabijheid. De huidige opzet respecteert deze oorsprong: gebouwen en wegen volgen de historische oriëntatie, bestaande boomwallen worden behouden en nieuwe aanplant zet het gelaagde, informele karakter voort. Het Pietersveentje, het laagste punt in het gebied, blijft open en onaangetast, en benadrukt het natuurlijke hoogteverschil in het landschap. Grasland, slingerende wegen en diverse boomsoorten zorgen voor een rijke en gevarieerde ruimtelijke beleving die het dorpsverleden eert en het heden omarmt.
De architectuur sluit aan bij regionale typologieën, met volumes die verwijzen naar schuren en boerderijen—bescheiden van schaal, met lage daklijnen en sobere detaillering. Materialisering, dakhellingen en oriëntatie zijn geïnspireerd op lokale voorbeelden, maar blijven duidelijk hedendaags. Ook het waterbeheer getuigt van contextuele gevoeligheid, met gebruik van wadi’s en natuurlijke infiltratie in plaats van traditionele afwatering.
Slim Regenwaterbeheer
In het nieuwe plan wordt regenwater niet langer direct via sloten afgevoerd, maar stroomt het op natuurlijke wijze over het landschap richting het Pietersveentje of infiltreert het in de bodem. Bij hevige regenval kunnen lagere delen tijdelijk drassig worden — hiermee is rekening gehouden in het ontwerp van de bebouwing.
Om de natuurlijke afwatering te ondersteunen, zijn wadi’s (ondiepe opvangbekkens) opgenomen in de bochten van de ontsluitingsweg. Deze vangen overtollig water op en bufferen het, zodat het langzaam kan infiltreren of, indien nodig, via een onderdoorgang onder de weg naar de laagste delen van het gebied kan afstromen.
Een Landschappelijk Gedragen Leefomgeving
Het ruimtelijk ontwerp van dit gebied is gebaseerd op een sterke verbondenheid met het landschap en een duidelijke inzet voor natuurlijke kwaliteit. Het nieuwe plan borduurt voort op het historische karakter van Vledder Noord, met veel aandacht voor groen, materialen en een zorgvuldige inpassing in de omgeving.
Boomwallen & Open Landschap
Kenmerkende boomwallen worden hersteld en uitgebreid, waarmee de oorspronkelijke landschapsstructuur wordt versterkt. Buiten de centrale ‘dienbladen’ blijft het landschap open en groen, met extensief beheerd grasland. Er zijn bewust geen erfafscheidingen toegestaan — dus geen hekken, hagen of muren — om het open karakter van het landschap te behouden.
Solitaire Bomen & Inheemse Beplanting
Verspreid in het gebied staan solitaire bomen, deels bestaand en deels nieuw aangeplant, die zorgen voor een natuurlijk ritme. Alleen inheemse soorten worden toegepast, waaronder eik, els, es, populier, linde, kastanje, walnoot, berk en fruitbomen. Heesters en hagen bestaan uit onder andere hazelaar, vuilboom, meidoorn, kardinaalsmuts en veldesdoorn — gekozen om hun ecologische waarde en seizoensvariatie.
Wegen & Materialen
De infrastructuur sluit aan op het landelijke karakter. Wegen worden smal aangelegd in gebakken klinkers, met grasstenen aan weerszijden waaronder nutsleidingen worden gelegd. Er zijn geen trottoirs; halfverharde paden en graspaden verbinden de openbare weg met de woonkavels.
Parkeren & Overgangen
Parkeren gebeurt op een landschappelijk geïntegreerde manier — op de dienbladen of in aangewezen zones met halfverharding. De overgangen tussen openbaar en privé blijven groen en zacht, met materialen als grind, split, grijs/bruine betontegels en zwerfkeien als natuurlijke begrenzing.
Deze zorgvuldige afstemming tussen landschap en architectuur resulteert in een rustige, groene en samenhangende woonomgeving — geworteld in traditie en klaar voor de toekomst.
